Menyelusuri Perjuangan Berliku - Sejarah PAS Besut

Oleh: MOHD NASIR AWANG

Muqoddimah

Menurut catatan yang paling diperakui, PAS Kawasan Besut (PKB) telah ditubuhkan pada tahun 1957, hasil usaha sekumpulan pencinta dan pejuang Islam setempat. Sebahagian besar mereka terdiri daripada bekas pelajar Pondok Jerteh. Nama-nama seperti Ustaz Husin bin Jusoh, Ustaz Wan Yusof bin Abdullah, Haji Hamzah bin Idris, Mohd Senari bin Yunos dan lain-lain dikatakan individu-individu penting yang bertanggungjawab mengasas dan mengembangkan PAS di kawasan ini.

Sejarah kepimpinan

Yang Dipertua (YDP) pertama PKB ialah Ustaz Husin bin Jusoh (1957-58). Beliau dibantu oleh Ustaz Wan Yusof bin Abdullah sebagai setiausaha, yang kemudiannya mengambilalih jawatan YDP bagi tahun 1958-59.

Haji Hamzah bin Idris adalah YDP PKB ketiga. Beliau memegang jawatan itu dari 1959 hingga 1960, sebelum diambilalih oleh Che Taib bin Abdullah (1960-62), diikuti Ustaz Lukman bin Abdul Kadir (1962-63), Mohd Daud bin Samad (1963-64) dan Ustaz Husin bin Jusoh semula (1964-88).

YDP PKB ketujuh ialah Ustaz Abdul Latif bin Muhammad. Beliau memegang jawatan itu selama satu dekad (1988-98) sebelum PAS Pusat bertindak menggantung pentadbiran PKB. Kawasan ini ditadbir oleh sebuah Jawatankuasa Tadbir Sementara (JTS), yang dipengerusikan oleh Timbalan Presiden PAS, Tuan Guru Haji Abdul Hadi bin Awang.

Setelah pentadbiran PKB dipulihkan semula pada tahun 2001, Ustaz Nik Muhammad Zawawi bin Salleh dipilih sebagai YDP. Beliau menerajui PKB selama dua penggal, iaitu sehingga 2005.

Jawatan tersebut disandang pula oleh Dato’ Ustaz Husain bin Awang, juga selama dua penggal sehingga 2009. YDP PKB ke-10 ialah Ustaz Wan Azhar bin Wan Ahmad (2009 hingga kini).

Sejarah Dewan Pemuda

Tidak dapat dipastikan bilakah sayap Pemuda di Besut ditubuhkan. Bagaimana pun, gerakan penubuhannya dikatakan bermula seawal penubuhan PKB pada tahun 1957 lagi. Nama-nama pengasas Dewan Pemuda PAS Kawasan Besut (DPPKB) juga gagal dijejaki. Hanya beberapa ketika kemudian muncul nama-nama seperti Husin bin Othman dan Ustaz Omar bin Khalid, yang disebut-sebut pernah menerajui DPPKB dalam era 1960-an dan awal 1970-an.

Catatan lebih tersusun kepimpinan DPPKB hanya bermula dengan kepimpinan Ustaz Abdul Latif bin Muhammad (1975-77), diikuti Abdul Manaf bin Idris (1977-81). Ketua-ketua DPPKB seterusnya ialah Haji Ismail @ Manaf bin Mamat (1981-85), diikuti Wan Mohamad bin Haji Wan Ahmad (1985-87), kemudiannya diambil semula oleh Haji Ismail (1987-89) dan Wan Mohamad semula (1989-91).

Selepas itu kepimpinan DPPKB beralih kepada Wan Seman bin Wan Hassan (1991-93), diikuti Mohd Nasir bin Awang (1993-94). Jawatan itu kemudiannya dipangku Zamani bin Setapa (1994-95), sebelum diambilalih oleh Dr. Che Ku Hashim bin Che Ku Mat (1995-98).

Penggantungan pentadbiran PKB pada 1998 turut sama menenggalakan pentadbiran DPPKB. Hanya pada tahun 1999, JTS melantik Hassan bin Mohamed untuk mengepalai sebuah jawatankuasa pemuda bagi menggarap usaha memulihkan semula DPPKB. Perlantikan beliau bagaimana pun hanya selama mana JTS berfungsi.

Setelah PKB dipulihkan semula pentadbirannya pada 2001, mesyuarat agung DPPKB memilih Wan Ahmad Shukri bin Wan Isa sebagai ketuanya. Beliau menerajui DPPKB sehingga tahun 2005, sebelum diambilalih oleh Ustaz Wan Azhar bin Wan Ahmad.

Kepimpinan Ustaz Wan Azhar bagaimana pun terhenti pada separuh penggal, apabila beliau terpaksa melepaskan jawatan pada 2006 ekoran pertukaran tempat kerja ke Negeri Sembilan. Jawatan itu dipangku oleh Ustaz Wan Ahmad Shukri sehingga akhir penggal.

Ketua DPPKB selepas itu ialah Ustaz Haji Adam bin Mat Said (2007-09), diikuti Ustaz Zulfikli bin Abdul Kadir (2009-11). Amanah kepimpinan kemudiannya digalas pula oleh Zukri bin Jusoh, bermula 2011 hingga sekarang.

Sejarah Dewan Muslimat

Menurut catatan, Dewan Muslimat PAS Kawasan Besut (DMPKB) ditubuhkan pada tahun 1958. Ketuanya yang pertama ialah Hajah Fatimah binti Ismail, iaitu isteri kepada Mohd Daud bin Samad (bekas Menteri Besar Terengganu 1959-61). Beliau difahamkan menerajui DMPKB buat suatu jangka masa agak lama, dan di masa sama pernah juga menerajui Dewan Muslimat PAS Negeri Terengganu.

Hajah Khadijah binti Idris (isteri kepada Haji Hamzah bin Idris, YDP PKB ke-3) mengambilalih teraju DMPKB selepas itu, diikuti Ustazah Sapinah binti Mohamad dan Ustazah Wan Azizah binti Haji As’ad (tahun-tahun perkhidmatan masing-masing bagaimana pun gagal dipastikan).

Di atas keuzuran Wan Azizah, teraju DMPKB kembali disandang Ustazah Sapinah, sehingga beliau melepaskan jawatan itu pada 2003, juga disebabkan faktor kesihatan. Jawatan Ketua DMPKB selepas itu diisi oleh Puan Nafisah binti Ismail. Beliau kekal menerajui sayap muslimat kawasan ini sehingga sekarang.

Kemenangan Pilihan Raya

Sebagai sebuah parti politik, aktiviti utama PAS ialah berkaitan penyertaan di dalam pilihan raya, umum mahu pun kecil. Sepanjang kewujudannya sejak 1957, PKB juga tidak pernah luput daripada menyertai sebarang pilihan raya yang diadakan.

Berikut disenaraikan kejayaan-kejayaan yang pernah dicapai di dalam pilihan raya di Besut:

a.        

b.      Pilihan Raya Umum 1959

Parlimen Besut            :           Dr. Burhanuddin bin Mohd Nor al-Helmy

DUN Kuala Besut      :           Wan Said bin Wan Mohd Noor

DUN Kampong Raja  :           Mohd Senari bin Yunos

DUN Besut Tengah    :           Mohamad bin Ismail

DUN Ulu Besut          :           Husin bin Jusoh

c.       Pilihan Raya Umum 1964

Parlimen Besut            :           Mohd Daud bin Samad

DUN Besut Tengah    :           Husin bin Othman

DUN Ulu Besut          :           Lukman bin Abdul Kadir

d.      Pilihan Raya Umum 1969

DUN Kuala Besut      :           Mohamad bin Said

e.       Pilihan Raya Umum 1974 (atas tiket BN)

DUN Kuala Besut      :           Husin bin Jusoh

f.       Pilihan Raya Umum 1990

DUN Jertih                 :           Abdul Latif bin Muhammad

g.      Pilihan Raya Umum 1999

Parlimen Besut            :           Hassan bin Mohamed

DUN Kuala Besut      :           Nik Muhammad Zawawi bin Salleh

DUN Kampung Raja  :           Abdul Aziz bin Abbas

DUN Jertih                 :           Tun Mohd Salleh bin Abas

DUN Hulu Besut        :           Abdullah bin Mat Dan

Sebahagian besar penama di atas juga turut menggalas amanah parti sebagai calon pada beberapa pilihan raya lain, namun gagal memperolehi kemenangan. Manakala sebilangan individu lain juga pernah memikul tanggungjawab membawa panji-panji PAS di pentas pilihan raya (menjadi calon).

Berikut disenaraikan calon-calon PAS di kawasan Besut, disusun mengikut urutan masa kemunculan mereka (dalam kurungan ialah nama kerusi ditandingi dan tahun diadakan pilihan raya):

01.  Yusof bin Mat Sah (N-Kuala Besut ‘64)

02.  Jais bin Haji Anuar (P-Besut ‘69)

03.  Dato’ Wan Ishak bin Ali (N-Kampong Raja ‘78)

04.  Cikgu Mat bin Saman (N-Bukit Kenak ‘78)

05.  Che Man bin Che Mud (P-Besut ‘82)

06.  Muhammad @ Stimat bin Jusoh (N-Kuala Besut ‘82)

07.  Abdullah bin Mohamed (N-Kampong Raja ‘82, ‘86)

08.  Daud bin Kadir (N-Jertih ‘86; N-Hulu Besut ‘90)

09.  Husain bin Awang (N-Hulu Besut ‘86; N-Kuala Besut ‘90; P-Besut ‘08)

10.  Che Ku Hashim bin Che Ku Mat (N-Kuala Besut ‘95)

11.  Abdul Rahman bin Abdul Kadir (N-Hulu Besut ‘95)

12.  Nasharudin bin Mat Isa (P-Besut ‘04)

13.  Mohd Hassan bin Salleh (N-Jertih ‘04, ‘08)

14.  Mohd Zin bin Hassan (N-Hulu Besut ‘08)

15.  Riduan bin Mohamad Nor (P-Besut ‘13)

16.  Napisah bte Ismail (N-Kuala Besut ‘13)

17.  Adam bin Mat Said (N-Kota Putera ‘13)

18.  Wan Azhar bin Wan Ahmad (N-Jertih ‘13)

19.  Shalahhudin bin Jaafar (N-Hulu Besut ‘13)

20.  Azlan @ Endot bin Yusof (N-Kuala Besut PRK ‘13)

Program & Aktiviti

Sepanjang lebih lima dekad kewujudannya, PKB telah membuktikan ia bukan calang-calang organisasi. Program dan aktiviti dilaksanakannya amatlah banyak tidak terhitung. Sebahagiannya kekal sebagai rekod cemerlang dan kenangan manis buat para pendukungnya, manakala sebahagian yang lain masih berterusan dan dapat dilihat hingga kini. Di antara program dan aktiviti yang patut dinukilkan ialah:

a.       Pembangunan Prasarana

-          Pusat Tarbiyah PAS Kawasan di Padang Luas 
Bangunan dua tingkat ini dibina hasil usaha dan sumbangan derma ahli dan penyokong PAS di kawasan ini, menggunakan kayu bangunan pejabat ladang gajus di Benting Lintang yang dibeli dan dipasang semula di sebidang tanah milik keluarga Haji Hamzah Idris di Padang Luas, Jertih. Di sini pernah menjadi pusat aktiviti PKB, selain menempatkan pejabat PKB, DPPKB, DMPKB, dan prasekolah. Di sini juga pernah dimakmurkan kuliah mingguan yang membariskan tenaga pengajar ternama.

-          Bangunan Pentadbiran di Bandar Jertih 
Bangunan empat tingkat ini dibina hasil usaha dan sumbangan derma ahli dan penyokong PAS di kawasan ini di atas sebidang tanah yang dibeli parti. Ia menjadi mercutanda bukan sahaja untuk PKB, malah pada ketika mula tertegak itu menjadi bangunan tertinggi di bandar Jertih. Ia kekal suatu kebanggaan buat seluruh pendukung PAS di kawasan ini.

-          Pondok Matlail Badrin di Jabi 
Dianggap sebagai satu projek “magnum opus” PKB. Ia dibuka dengan inisiatif kepimpinan PKB didukungi ahli dan penyokong parti, yang kebanyakannya dari Besut, walau pun ia terletak di Kawasan Setiu. Perkembangan selepas penubuhannya bagaimana pun menyebabkan akhirnya pengurusan dan pentadbiran pondok ini bertukar tangan kepada PAS Kawasan Setiu hingga kini.

-          Markas-markas Cawangan 
Hampir setiap cawangan di kawasan Besut memiliki bangunan pusat aktiviti masing-masing. Bermula hanya sebagai markas kecil bagi kegunaan gerakerja sepanjang kempen pilihan raya, setiap cawangan di kawasan ini mengambil usaha mempertingkatkan saiz dan kegunaan bangunan markas masing-masing. Kebanyakannya ditukar kepada balaisaf/surau dan dimanfaatkan untuk solat berjamaah saban hari, selain diisi dengan pelbagai aktiviti taalim dan tarbiyah sepanjang tahun, walau pun sebahagian besarnya kekal dipanggil ‘markas’.

b.      Pembangunan Pendidikan

-          Prasekolah 
Pendidikan prasekolah di Besut dimulakan seawal 1987, bermula dengan nama Taman Asuhan Kanak-kanak Islam (Taski) mengikut model Terengganu. Nama itu kemudiannya ditukar kepada Pusat Tarbiyah Anak-anak Islam (Putra Islam), mengikut model Kelantan. DPP Pusat kemudiannya menyelaraskan nama prasekolah di bawah PAS sebagai Pusat Asuhan Tunas Islam (PASTI). Di zaman kemuncaknya PKB memiliki 17 buah prasekolah, “dari muka kuala hingga ke hulu sungai”.

-          Madrasah Darul Islah 
Ditubuhkan pada 1988 di bawah pengurusan dan pentadbiran PKB sepenuhnya. Sessi persekolahan pertama bermula Januari 1989 dengan tujuh tenaga pengajar dan 68 orang pelajar. Ia beroperasi di bangunan Pusat Tarbiyah PKB, di Padang Luas. Krisis kepimpinan PKB yang membawa kepada penggantungannya pada 1998 turut mengheret kepada pertikaian hak milik ke atas bangunan dan pentadbiran madrasah ini. Ia kemudiannya “dilepaskan” oleh PKB dan sempat beroperasi beberapa tahun sebelum ditutup.

-          Taalim Umum (Kawasan dan Cawangan) 
Kuliah agama adalah antara nadi utama tarbiyah PAS, tidak terkecuali di Kawasan Besut. Boleh dikatakan hampir setiap markas cawangan serta pusat-pusat tarbiyah yang dibina di peringkat Majlis Tindakan DUN (MTD) menjadikan kuliah agama sebagai acara tetapnya. Ia disempurnakan oleh sebilangan tenaga pengajar berwibawa, sebahagian besarnya melibatkan asatizah PAS dari kawasan ini sendiri, selain sejumlah yang tidak sedikit dari kalangan pendakwah dari kawasan-kawasan berdekatan, seumpama Setiu, Pasir Puteh dan lain-lain.

Mehnah Perjuangan

Sudah menjadi lumrah perjuangan Islam, ia tidak akan sunyi daripada cabaran dan halangan, kecil mahu pun besar. Beberapa mehnah yang pernah dilalui PKB yang sayugia dicatatkan adalah sepertimana berikut:

a.       Penangkapan & Pembuangan Daerah – Ustaz Abdul Latif Muhammad & Ustaz Muhammad @ Stimat Jusoh.

b.      Pendakwaan Mahkamah Isu Zakat – Tuan Guru Haji Mustafa & beberapa ahli PAS dari Kampung Nangka.

c.       Pendakwaan Isu Solat Jumaat Berasingan – ahli PAS dari Kampung Lapan Kotak, Pak Demalik & Kampung Nangka.

d.      Tragedi Bom Asap Keluang – ceramah PAS dihujani bedilan gas pemedih mata.

Penutup

Ranjau dihadapi PKB sepanjang liku perjuangannya amat menguji kesabaran dan ketabahan. Kejayaan mendepani pahit-maun itulah yang telah mematangkan ahli dan pendukung PAS di kawasan ini, di segenap peringkat.

Kini, selepas hampir enam dekad kewujudannya, PKB sudah mampu melangkah gagah dengan saf kepimpinan yang tahan uji dan ‘masak’ dengan karenah, ahli yang komited dan dedikasi serta pendukung yang tidak mudah disilaukan oleh tawaran keduniaan daripada pihak musuh. Inilah aset dan sandaran paling kukuh untuk perjuangan ini.

Semoga PAS Kawasan Besut terus maju dan menapak lebih tersusun, menjana lebih kekuatan seterusnya menempa jalan lebih meyakinkan untuk mencipta kemenangan dan kejayaan.

Wallahu a’lam bissawab. Wa ilaihil marja’u wal ma’ab.

ALLAHU AKBAR! ALLAHU AKBAR! ALLAHU AKBAR!

Taman Desa Noryanti, Air Tawar, Besut

1 Muharram 1436/25 Oktober 2014. 

(Artikel ini adalah bahan sebaran (handout) program Konvensyen PAS Besut, yang diadakan di Dewan Haji Salleh, Alor Lintah, pada 1 Muharram 1436/25 Oktober 2014)